Spyker 60-HP 1903

5 berichten aan het bekijken - 1 tot 5 (van in totaal 5)
  • Auteur
    Berichten
  • #28108
    Frank Schneider
    Deelnemer

    Spyker 60-HP Four-Wheel Drive Racing Car 1903
    De eerste Spyker in schaal 1:87?


    (foto historygarage)

    Geschiedenis Spyker

    Het merk is in 1880 opgericht door twee broers, Hendrik Jan en Jacobus Spyker. Ze waren beide smid, net als hun vader. In Hilversum maakten ze koetsen en paardenwagens. In 1898 (inmiddels in de Trompenburg aan de Amsteldijk, hoek Trompenburgstraat, in de Rivierenbuurt in Amsterdam) maken zij hun eerste auto met een Benz motor. Het gebruik van deze motor kwam wel meer voor in die tijd. Ze kregen gelijk veel waardering voor hun vakmanschap in de vervaardiging van het koetswerk. In 1901 leverden ze de Gouden Koets aan Koningin Wilhelmina, deze werd tot vorig jaar nog steeds bij ceremonies gebruikt (Prinsjesdag), maar is nu in restauratie. In 1908 wordt directeur Ko Spijker door de aandeelhouders ontslagen en op 1 april 1908 gaat de fabriek failliet om later een doorstart te maken als de NV Nederlandsche Automobiel- en Vliegtuigfabriek Trompenburg. In 1914 gaat Spyker ook 110 vliegtuigen en 200 motoren voor vliegtuigen bouwen (vanwege de eerste wereldoorlog). 1920 en 1922 waren de jaren van de endurance- en snelheidrecords, die gebroken werden met verschillende uitvoeringen van de Spyker C4. In 1922, en na weer doorstart, op 26 mei 1926 gaat het merk failliet, na de productie van uiteindelijk ongeveer 1500 auto’s. Maar na 75 jaar, op 17 oktober 2000, wordt de Spyker Cars NV opgericht, door zakenman Viktor Muller en creatief brein Maarten De Bruijn. De eerste nieuwe Spyker, uit Zeewolde, de C8 Spyder, uit wordt gepresenteerd op de Birmingham Motor Show.

    De Spyker 60-HP 1903

    De Spyker 60-HP uit 1903 is een belangrijke auto uit de autogeschiedenis.
    Het was de eerste auto met een zescilinder motor en de eerste benzineauto met vierwielaandrijving en remmen op alle vier de wielen. De racewagen is in opdracht van Jacobus Spyker gemaakt voor de race Parijs-Madrid 1903. Joseph Valentin Laviolette, een Belgische ingenieur, die net bij Spyker is aangenomen heeft al een ontwerp voor een zescilinder liggen een gebruikt dit voor deze auto. Ook ontwerpt hij de transmissie met aandrijving op alle vier de wielen en de transmissierem. Helaas is de auto niet op tijd klaar, dus aan deze race deelnemen lukt niet meer. In december 1903 wordt de auto pas gepresenteerd in Parijs en hij staat in februari 1904 in het Londen in het Chrystal Palace.

    Na een slechte restauratie in de jaren 1920 en het faillissement van Spyker wordt de voormalige directeur de eigenaar. De auto staat met een iets ander koetswerk van 1953 tot 1993 in verschillende Nederlandse musea (Collectie Riemer en Autotron van Max Lips), waar hij in vrolijke kleuren werd geschilderd, maar nadat Louwman de auto koopt wordt deze, in vijf jaar tijd, terug gerestaureerd naar het origineel. Alleen de van oudsher problematische, oorspronkelijke koeling werd aangepast, om aan langere ritten te kunnen deelnemen.

    Het model

    Aanleiding om dit model te gaan maken was de clubreis van onze HO-Modelautoclub Nederland in 2015 naar het Louwman Museum in Den Haag. Daar kondigde ik al aan dat ik het een uitdaging zou vinden nog eens zo een auto te bouwen in de schaal 1:87.

    Het moet toch mogelijk zijn om … (links de peinzende auteur, daar rechts naast de voorzitter, die zich wat op de achtergrond houdt)

    Bovendien was de Fiat Mefistofele van Michael Stegmann (Michaels K&E Basteltisch op http://www.mo87.de) mijn grote inspiratie.

    De Fiat Mefistofele van Michael Stegmann (foto van mo87.de)

    Met heel veel geduld en door stapje voor stapje te werken en weinig concessies te doen moest het toch mogelijk zijn een vintage model te bouwen.

    De eerste Spyker in 1:87?

    Ik weet het niet zeker, maar ik heb nog nooit gehoord dat iemand een Spyker in deze schaal heeft gebouwd. Ook de groot- en de kleinserie fabrikanten hebben zich nog niet aan dit merk gewaagd. Overigens ook niet aan de moderne Spyker-modellen van na de wederopstanding van het merk op 17 oktober 2000. In 1:43 is er – in samenwerking met Louwman – wel een schaalmodel van de 60-HP van Matrix (in de Louwman Collection). Foto’s van dit model kunnen ook goed als bouwvoorbeeld dienen.

    Nadat een kennis van mij (Erik Taam, nogmaals mijn dank), bij een later bezoek aan het museum – stiekem – de wielbasis had gemeten (deze is 2880mm), kon ik – met behulp van een foto van Louwman van haaks op de zijkant – alle maten terug rekenen.

    Erik Taam nog àchter het hek (foto Renata Blankendaal)

    Ook de tegelvloer eronder bleek een handig hulpmiddel! Eerdere verzoeken om deze informatie, per e-mail aan het Louwman Museum, werden helaas negatief beantwoord. Begin november 2016, kon dan eindelijk de bouw beginnen.

    Bouwverslag

    Een chassis van Alt Berlin werd verlengd naar de juiste maat. Ik heb eens een paar dubbele, modellen van dit merk gekocht voor de onderdelen, met name voor de wielen, lampen en het zitmeubilair. Het voordeel van deze bouwwijze is dat ik dan gelijk de beschikking heb over een stabiel chassis, compleet met de veerpakketten en ashouders. Helemaal 100% scratch built is het model dus eigenlijk niet.

    Verlengd Alt Berlin onderstel

    De Alt Berlin wielen bleken echter iets te klein. Voorlopig dan maar de wielen van een Ferrero oldtimer. Deze zijn echter eigenlijk weer een fractie te groot, maar valt binnen mijn norm. Niet ondenkbaar is dat ik deze in de toekomst nog eens vervang door nog betere. Het later verbeteren van details pleeg ik wel vaker te doen bij al gebouwde modellen.
    De velgen werden los gesneden van de assen, voorzien van gaatjes en gelijmd op stalen assen, van “Wiking-dikte”, maar uit de rommelbak.

    De carrosserie, uit polystyreen, is geheel eigenbouw. Het bestaat uit twee delen: 1. de motorkap met aan de voorzijde de beide radiatoren (deze laatste vermaakt uit die van het Alt Berlin model) en 2. het achterste gedeelte met de tank en de stoelen. Deze stoelen waren eigenlijk eerst 2 banken, die versmald zijn en weer aan elkaar gelijmd. Daarna zijn ze in de juiste vorm gevijld.

    Museumgarage

    Deze delen houd ik zo lang mogelijk los van het onderstel, om goed pas te maken en de dimensies zo goed mogelijk te benaderen. Het stuur en een handremhendel komen weer van Alt Berlin. De koplampen heb ik zelf gemaakt uit verschillende onderdeeltjes uit de rommeldoos (o.a. de sokkels van zwaailichten) en “glittersteentjes”. Verder werd veel ijzerdraad gebruikt, van verschillende dikten, voor de aandrijving, ophanging, leidingen, de versnellingshendel en handrem- en stuurstangen. Voor de hoorn gebruikte ik een hoorn uit de rommeldoos. Ik omwikkelde deze met ijzerdraad en knipte, na verlijmen, deze draad op afstand af. De achterzijde van de hoorn vijlde ik nu tot het ijzerdraad af. Op het stuur zit een “rubberbal” met een slang (dunner ijzerdraad) die met een lus leidt naar de hoorn. Door steeds meer kleine details toe te voegen “groeide” het model. De carrosserie is grijs gespoten en het onderstel in donkergrijs geverfd met een kleine penseel. Na het maken van wat foto’s – een goede tip; daar komen altijd onvolkomenheden uit! – werden details nogmaals bijgeschaafd – was het model klaar.

    De Spyker en de eerder gepubliceerde Itala

    Conclusie

    Uiteindelijk ben ik heel blij met het resultaat. Het is heel goed mogelijk een vintage automodel te bouwen tegen lage kosten. De donormodellen voor de onderdelen heb ik voor lage bedragen kunnen verwerven en met wat polystyreen en een goedgevulde rommelbak kom je een heel eind. De spuitbus was nog het duurste, maar die had ik al eerder aangeschaft voor een Van Gend & Loos Commer. Wat je wel nodig moet hebben is geduld; na iedere bouwhandeling moet er weer iets drogen en kan je het model beter niet meer aanraken. Belangrijk is om eerst goed na te denken over de bouwvolgorde en de te gebruiken onderdelen en werkwijze. Mocht je fan zijn van oldtimers: ze zijn makkelijker na te bouwen dan moderne auto’s met de gladde oppervlakken, moeilijke curven en dunne raamspijlen!

    Bronnen:
    http://www.louwmanmuseum.nl/Ontdekken/Ontdek-de-collectie/spyker-60-hp-four-wheel-drive-racing-car
    http://www.spykercars.com/
    http://www.paul-wouters.nl/oudedoos.htm
    Oldtimer Encyclopedie (Sport- en Personenauto’s) 1886-1940 Bob de la Rive Box

    Michael Stegmann:
    http://www.mo87.de/index.php?lang=de&site=1&val=mst
    http://www.mo87.de/forumv2/viewtopic.php?f=41&t=14083&p=262405&hilit=Fiat+Mefistofele#p262405

    #28132
    Jurgen
    Moderator

    Mooi model en een mooi artikel, Frank! Dit artikel is dus ook in HO-Modelauto Berichten 194 te vinden.
    Bedankt voor het uitvoerig beschrijven van je bouwproces!

    #28136

    Frank,
    Ik had het artikel in het blad al gelezen en nu nogmaals, maar dan met meer kleurenfoto’s.
    Complimenten voor je bijzondere model en de wijze waarop je deze weer hebt weten op te bouwen.
    Daarbij is de foto waarop je het origineel staat te bewonderen zeer geslaagd. Je ziet gewoon dat jij op dat moment al staat te denken hoe je e.e.a. 87x kunt verkleinen 🙂

    #29141
    Cor-DutchArt
    Deelnemer

    Ik had het artikel nog niet gelezen. Dat zal ik zeker eens gaan doen binnenkort. Ongeloofelijk wat je allemaal maakt. Welke diameter moeten die wielen zijn? Misschien heb ik ergens nog iets liggen.

    #29172
    Frank Schneider
    Deelnemer

    De Alt Berlin wielen hebben een diameter van 9mm en hebben lekker veel spaken. De nu gebruikte wielen hebben een diameter van 11,5mm, net iets te groot en niet zo veel spaken. Ergens daar tussen in zou 10 a 10,5mm diameter en veel spaken ideaal zijn.

5 berichten aan het bekijken - 1 tot 5 (van in totaal 5)
  • Je moet ingelogd zijn om een reactie op dit onderwerp te kunnen geven.