Door Rob Mooij; foto’s: Ron van der Velpen (tenzij anders vermeld), Ben Veerbeek (openingsfoto)
Op 12 november 2014 vond de eerste (volgens sommige clubleden 2de) door de H0-Modelautoclub georganiseerde clubreis plaats. Het reisdoel was Eindhoven waar de DAF-fabrieken en het DAF-museum bezocht werden.
De middag begon met een bezoek aan de DAF-fabrieken, alwaar wij met koffie in het ontvangstcentrum werden ontvangen. Een slimme zet van de organisator(en) was het uitreiken van een klein naamplaatje, zodat je een gezicht kon koppelen aan personen die je tot dan toe vaak alleen van naam kende.
Na het bekijken van een bedrijfsfilm, waarin de productfilosofie van PACCAR in het algemeen en DAF in het bijzonder werd uitgelegd, kwam als enig minpuntje voor sommigen de treurige mededeling dat er in de fabrieken beslist NIET gefotografeerd mocht worden.
In Eindhoven worden nu zo’n 164 wagens per dag geproduceerd. Gezien het aantal mogelijkheden qua opties, as-configuraties en kleuren is wat gebouwd wordt klant bestemd (‘built-to-order’) en dus al verkocht! Dit betekent in de praktijk dat er bijna nooit identieke trucks op dezelfde dag gebouwd worden! Om dit aantal wagens te kunnen bouwen wordt er in twee- of drieploegendienst gewerkt. Als de markt dit vraagt kan de productie nog naar boven worden bijgesteld.
Rit van 7 km
Gezien de forse loopafstanden tussen de diverse productiehallen en het frequente interne goederenverkeer zijn er voor bezoekers twee treintjes (voorzien van aanvullende audio-visuele communicatie) aanwezig. Tijdens de rit door de fabrieken, die begon in de motoren-fabriek (met zijn voor liefhebbers kenmerkende geur van boor- of snijolie), werd al snel duidelijk dat efficiency en hoge kwaliteit hier de norm zijn. Veel speciale machines, die CNC gestuurd, met grote nauwkeurigheid motoronderdelen maken en deels ook samenstellen. Voor wat niet door de machine gedaan kan worden kan de mens nog altijd niet gemist worden. Nadat ook zaken als een versnellingsbak zijn aangebracht volgt een functie controletest en kan de motor later in het chassis worden geplaatst. Opvallend was dat kwaliteit en controle een hoge prioriteit hebben: ondanks een groot vertrouwen in de eigen productie worden er regelmatig motoren aan een extra audit onderworpen.
Van staalplaat tot chassis
Hierna reden we door de afdeling waar van staalprofiel tot chassis de volgende fase van de truckbouw aanschouwd kon worden. Van het zetten van de profielen, het ponsen van de gestandaardiseerde gatenpatronen tot het coaten van het geheel werd getoond. Om de (vooral door de grotere radiateur) qua afmetingen forsere Euro 6 motoren in het chassis te kunnen plaatsen zijn chassis bedoeld voor dit type motor door hun kenmerkende Y-vorm zelfs voor een leek duidelijk herkenbaar. Ook een belangrijk verplicht veiligheids issue als de Front Underrun Protection wordt nu al aan het chassis gebouwd.
Veel verschillende types
Omdat de diverse typen, uitvoeringen en as-configuraties in volgorde van bestellen en dus door elkaar gebouwd worden, is een goede onderdelenvoorziening essentieel. Beslist niet eerder of later dan de per truck specifiek benodigde onderdelen nodig zijn, worden ze bij de montagestand aangeleverd. Dit verklaart ook het op sommige plaatsen drukke verkeer met allerlei (deels automatische) interne vervoersmiddelen. Zware onderdelen, zoals de complete assen, worden via een ondergrondssysteem aangevoerd.
In een aangrenzende fabriek staan de, soms zeer grote en zware, persen waarmee het benodigde plaatwerk wordt gevormd. Veel van het zet- en perswerk wordt in Eindhoven verwerkt, een belangrijk deel gaat als halffabrikaat naar Westerlo in België waar DAF een assen- en cabinefabriek heeft. Ook deze grote onderdelen dienen weer volgens de juiste specificatie op de juiste tijd in Eindhoven te zijn. Ondanks dat er heel veel componenten in of met machines worden vervaardigt, zijn er ook onderdelen dusdanig complex dat er ook nog veel handmatig, vaak wel in mallen, geconstrueerd wordt.
Stap voor stap
Nadat de motor in het chassis is geplaatst worden ook zaken als accubakken, kabelbomen en luchtketels aangebracht. Het nu nagenoeg voltooide chassis is gereed om van een cabine voorzien te worden. Deze worden indien nodig van spoilers voorzien en via een monorail naar het chassis gebracht. Na het koppelen en testen van de diverse componenten is de truck bijna zover dat hij “van de band af” kan rollen. Om dit mogelijk te maken worden zo ongeveer als laatste onderdelen de wielen geplaatst.
Na de laatste controles is de truck in principe gereed voor aflevering aan de klant. Voor kleine aanpassingen die het normale logistieke proces te veel verstoren is er voor een enkele truck nog de omweg naar een kleine servicewerkplaats. Ook opmerkelijk was dat op enkele punten in de fabriek voor het uittesten van nieuwe methoden en voor het opleiden van personeel onafhankelijk van de rest van het proces kleine montageplaatsen waren gecreëerd.
Duidelijk werd wel dat het bouwen van trucks met eigen assen en motoren, ondanks een hoge mate van automatisering daar waar mogelijk, nog altijd mensenwerk is. Na terugkeer in de ontvangsthal werd door enkele deelnemers de mogelijkheid tot het “snuffelen” aan de daar getoonde wagens bijna letterlijk genomen.
Maar geen heden zonder verleden en na het beantwoorden van de laatste vragen stond het tweede deel van het bezoek aan Eindhoven op het programma: het DAF-museum.
DAF-museum op historische plek
In het DAF-museum werden we ontvangen en rondgeleid door een zeer enthousiaste gids. Deels bekende zaken werden aangevuld met leuke weetjes en ook de vele vragen leverden weer nieuwe informatie op. Na een uitleg over het meest specifieke Daf personenwagen onderdeel (de variomatic) en de daaruit ontwikkelde Continue Variabele Transmissie werd, mede om de grote bruikbaarheid toen en nu van deze techniek te tonen de race- en rallywagens nader bekeken.
Bijzondere collectie
Hierna ging de aandacht naar de specials als de Pony, de 66YA en de Kalmar. Ook leuke items, als de strand- en flaneerwagens en de ombouwen door Havas, konden op brede aandacht rekenen. Onze groep bezocht daarna de benedenverdieping met de motoren en de trucks. Door enkelen werd hier het aangename met het nuttige verenigd. De mogelijkheid om wat extra metingen te doen en detailfoto’s voor het onderhanden zijnde model te maken werd benut. Ook de kans om het meegebrachte negentien jaar oude YP 408 model op het voorbeeld te plaatsen én te fotograferen werd benut!
Restauratiewerk in uitvoering
Naast de vele trucks was er ook veel aandacht voor de “Restauratie hoek”. In deze ruimte wordt de voortgang van de restauratie van nieuwe objecten getoond. De opleggerbus, die na bij wijze sponsoring bij VDL-bus in Valkenswaard spuitklaar is gemaakt en daar ook in twee kleuren is gespoten, nadert zijn voltooiing. Over een passende trekker wordt nog nagedacht…. Als nieuw object stond er ook een “vers” binnen gebracht chassis van een zeker 50 jaar oude DAF V1600DD-truck in zeer slechte staat. Deze wagen, die een lang en zwaar leven op het fabrieksterrein van betonproductenfabriek Vibrobeton in België achter de rug heeft, is vooral vanwege zijn motor voor het museum interessant. Deze nog draaiende DD 575 was de eerste motor die DAF op basis van de Leyland-licentie bouwde en uitgerekend die ontbrak nog in de uitgebreide collectie. Over de toekomst van de truck zelf wordt nog nagedacht. De in het museum getoonde en ook hier gerestaureerde DAF met Geesink roltrommel laat goed zien wat er mogelijk is!
Nuttige en leerzame middag
Veel later dan de bedoeling was werd de uitgang van het museum weer gevonden.
Zelf kende ik de DAF-fabriek alleen van (oude) foto’s. Alleen de eindmontagelijn is nog goed herkenbaar. Productie en assemblage zijn verregaand geautomatiseerd en aan de eisen van de tijd aangepast. Toch blijven veel zaken mensenwerk en zijn (vele) handen nog altijd nodig.
Ondanks regelmatige bezoeken aan het DAF-museum heb ik deze middag nieuwe dingen gezien en geleerd. Kortom: een nuttige en leerzame middag en een pluim voor allen die dit mogelijk hebben gemaakt.
Ricardo zegt:
Mooi verslag! En het was een top dag.
Cor-DutchArt zegt:
Een bedankje aan de organisator(en) is zeker op zijn plaats! Wanneer is de volgende?? LOL
JanS zegt:
Inderdaad niet de eerste clubreis, die was al op 13 april 1989 naar, jawel, de DAF-fabriek met toen al zo’n 30 deelnemers!
Mooi verslag!
Cor-DutchArt zegt:
ow, dan zou dit de derde al zijn! LOL
Webmaster zegt:
Via de Facebookgroep van @DAFwoutje werd ik geattendeerd op een leuk filmpje wat door Beeld en Geluid afgelopen woensdag naar buiten gebracht is. Dit ter gelegenheid dat de miljoenste DAF-truck die dag in Eindhoven geproduceerd werd. Dit filmpje is gemaakt in 1978 en geeft een mooi overzicht van de eerste 50 jaar van DAF.
Veel kijkplezier!